Safranı Bu Kadar Değerli Yapan Nedir?

Safran, aktarlarda satışa sunulan en değerli baharattır. Bırakın kilogram ile satın almayı, gramı dahi oldukça pahalıdır. İsterseniz şöyle net bir örnek verelim: 1 gram safran, 1 gram altından daha pahalıdır.
Nedenine gelince;
Bir kilogram safran elde etmek için safran bitkisinden 85.000 – 140.000 arası feda edilir. Onbinlerce safrandan bu kadar az ürün elde edilmesi oldukça şaşırtıcı geldi di mi? Safranın elde edilme süreci de oldukça zahmetlidir. Bu da fiyatı etkileyen ana faktörlerdendir. İspanyollar tarafından üretilen “mancha” adı verilen bir safran türü günümüzde 8300 pound civarı satılmaktadır. En değerli safran türü olarak bilinmektedir.
Safran mitolojide de kendine yer edinmesini bilmiştir. Milattan önce 1600′lü yıllara uzandığımızda, o yıllarda Girit Adasında yaşayan Minos Medeniyeti insanlarının safran toplayıcılığı yaptıklarını görürüz. Bunu medeniyetten kalan fresklerdeki izlerden anlayabiliyoruz. Büyük İskender, uzun, parlak ve turuncu renk saçlara sahipti. Arkeolojik çalışmalardan anladığımıza göre Büyük İskender saçlarını safranla yıkıyordu. Safran değerini tarih boyunca korumuştur. Çok eski tarihlerde dahi safranın, elmas ile eşdeğer bir fiyata sahip olduğunu görürüz.
Her zaman altından daha pahalı olmuştur. Çünkü üretimi zahmetli ve yetiştiriciliği azdır. Toplumlardaki elit tabaka insanlar tarafından kullanılabilirdi, kullanım alanı genelde şampuan şeklindeydi. 15. Yüzyıl Avrupa kaynaklarını incelediğimizde ise şunu görürüz:
O yıllarda İngiltere’de hüküm sürmekte olan VIII. Henry, safranı seyrelterek daha çok para kazanmak isteyen satıcıları idamla cezalandırırdı. Suçu ispatlanan kişiler, kazıklara bağlanarak canlı canlı yakılırlar ya da seyreltmiş oldukları safranlar ile birlikte açılan mezarlara canlı canlı gömülürlerdi. Essex bölgesinde bir şehir de adını safran bitkisinden almıştır. Bu şehrin adı Saffron Walden’dır. Bu şehirdeki insanlar safran ticaretiyle ilgileniyorlardı. Safran ticaretin kalbi konumundaydı diyebiliriz. Halk arasındaki inanışa göre 14. Yüzyıl Avrupasında yaşayan bir kişi Ortadoğu’dan dönüşünde bir safran bitkisi soğanı getirmiş ve onun ekilip çoğaltılmasıyla safran bu şehrin gözbebeği olmuştu.
Safran yetiştiriciliğinin önemini kaybetmesini incelediğimizde, uzakdoğudan getirilen çay, kahve, çikolata ve vanilyanın ana etken olduğunu söyleyebiliriz. Azalan üretime rağmen, safran günümüzde eski değerini korumakta ve halen altının bir gramından daha pahalıya satılmaktadır. Büyü çözmekte kullanılan baharatlardan biridir. Arapça kökenli bir kelime olup asfar kelimesinden türemiştir. Asfar’ın, Arapça’daki anlamı “sarı”dır.